ಚೆಲುವನಾರಾಯಣ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ
ತಿರುನಾರಾಯಣಪುರ ಎಂದೂ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಚೆಲುವನಾರಾಯಣ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯವು ಮಂಡ್ಯ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಮೇಲುಕೋಟೆಯಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ದೇವಾಲಯವಾಗಿದೆ. ಬಂಡೆಗಳ ಬೆಟ್ಟಗಳ ಮೇಲೆ ಈ ದೇವಾಲಯ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಮೈಸೂರಿನಿಂದ 48 ಕಿ.ಮೀ ಮತ್ತು ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ 156 ಕಿ.ಮೀ. ದೂರದಲ್ಲಿದೆ.
ದೇವಾಲಯ ಸಂಕೀರ್ಣ
ಈ ದೇವಾಲಯವು ಕೆತ್ತಲಾದ ಕಂಬಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದೆ ಮತ್ತು ಅತ್ಯಂತ ವಿವರವಾದ ಶಿಲ್ಪಗಳಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಗುಮ್ಮಟದಂತಹ ಮೇಲ್ಭಾಗವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಚೆಲುವನಾರಾಯಣ ಸ್ವಾಮಿ ಅಥವಾ ಚೆಲುವಪಿಳ್ಳೆ ರಾಯರು ವಿಷ್ಣುವಿನ ಒಂದು ರೂಪ. ಶಾಸನಗಳು ಈ ದೇವತೆಯನ್ನು ರಾಮಪ್ರಿಯ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಿದ್ದರು ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತವೆ.
ಉತ್ಸವಮೂರ್ತಿ, ಮೆರವಣಿಗೆ ಮತ್ತು ಕೆಲವು ಧಾರ್ಮಿಕ ಆಚರಣೆಗಳಿಗೆ ಬಳಸಲಾಗುವ ಲೋಹದ ವಿಗ್ರಹವು ಚೆಲುವನಾರಾಯಣ ಸ್ವಾಮಿ ಎಂಬ ದೇವತೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ. ದಂತಕಥೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಈ ಲೋಹೀಯ ಮೂರ್ತಿ ಒಮ್ಮೆ ಕಳೆದುಹೋಯಿತು, ಆದರೆ ಶ್ರೀ ರಾಮಾನುಜಾಚಾರ್ಯರಿಂದ ಇದನ್ನು ಮರಳಿ ಪಡೆಯಲಾಯಿತು. ಮೈಸೂರು ಪುರಾತತ್ವ ಇಲಾಖೆಯ ವಾರ್ಷಿಕ ವರದಿಯಲ್ಲಿ ಶಾಸನಶಾಸ್ತ್ರದ ಆಧಾರಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಈ ದೇವಾಲಯದ ಪ್ರಧಾನ ದೇವತೆಯು ಶ್ರೀ ರಾಮಾನುಜಾಚಾರ್ಯರನ್ನು ಪೂಜಿಸುವ ಮೊದಲೇ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾದ ಪೂಜಾ ವಸ್ತುವಾಗಿತ್ತು ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಶ್ರೀ ರಾಮಾನುಜಾಚಾರ್ಯರು ಮೈಸೂರು ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುವುದಕ್ಕೂ ಮುನ್ನ ಈ ದೇವಾಲಯ ಪುನರ್ ನಿರ್ಮಾಣ ಅಥವಾ ಜೀರ್ಣೋದ್ಧಾರಕ್ಕೆ ತಮ್ಮ ಪ್ರಭಾವ ಬಳಸಿದ್ದರು.
ದೇವರ ಮೂರು ಕಿರೀಟಗಳನ್ನು ಸರ್ಕಾರದ ಸುಪರ್ದಿಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು, ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಚೆಲುವನಾರಾಯಣ ಸ್ವಾಮಿಯ ಮೂರ್ತಿಯನ್ನು ಅಲಂಕರಿಸಲು ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಕರೆತರಲಾಗುತ್ತದೆ.
